Hoe Bereid Je Je Voor Op Een EPB-keuring?

Een EPB-keuring (Energieprestatie en Binnenklimaat) is een verplichte stap bij nieuwbouw of grondige renovaties in Vlaanderen. De keuring beoordeelt of je woning voldoet aan de energienormen die de Vlaamse overheid heeft opgesteld. Voor veel doe-het-zelvers kan deze keuring een bron van zorgen zijn. Maar met een goede voorbereiding hoeft dat helemaal niet. In deze gids lees je precies hoe je je optimaal kunt voorbereiden op een EPB-keuring.

Wat is een EPB-keuring precies?

De EPB-keuring beoordeelt drie belangrijke aspecten van je woning:

De energieprestatie (hoe energiezuinig je woning is)
Het binnenklimaat (ventilatie, luchtkwaliteit)
De minimale eisen voor isolatie en verwarmingsinstallaties

Sinds 2006 is deze keuring verplicht voor nieuwbouwwoningen en grondige renovaties waarvoor een omgevingsvergunning nodig is. Het doel is duidelijk: duurzamer bouwen en wonen stimuleren.

Wanneer moet je een EPB-keuring laten uitvoeren?

Een EPB-keuring is nodig bij:

Nieuwbouwprojecten
Grondige renovaties waarbij meer dan 75% van de schil wordt vernieuwd
Uitbreidingen die groter zijn dan 800m³ of waarbij de oppervlakte met meer dan 100% toeneemt

Als doe-het-zelver is het belangrijk om te weten dat je vóór de start van je bouwproject al een EPB-verslaggever moet aanstellen. Deze persoon begeleidt je tijdens het hele bouwproces en stelt uiteindelijk het EPB-verslag op.

De voorbereiding: stap voor stap

1. Start tijdig met je EPB-planning

De grootste fout die veel zelfbouwers maken, is te laat beginnen met de EPB-planning. Idealiter betrek je een EPB-verslaggever al in de ontwerpfase van je project. Zo kun je van tevoren berekenen of je plannen zullen voldoen aan de EPB-eisen, en kun je waar nodig nog aanpassingen doorvoeren.

De EPB-verslaggever zal een startverklaring opstellen die je moet indienen vóór de start van je bouwwerken. Na afloop stelt hij ook de EPB-aangifte op, die uiterlijk 6 maanden na de ingebruikname van je woning moet worden ingediend.

2. Verzamel alle nodige documentatie

Voor een vlotte EPB-keuring is het belangrijk dat je alle relevante documenten verzamelt. Denk hierbij aan:

Technische fiches van isolatiematerialen
Attesten van installateurs
Facturen van materialen
Foto’s van de verschillende bouwfases (vooral belangrijk voor elementen die later niet meer zichtbaar zijn)
Keuringsattesten van technische installaties

Als doe-het-zelver is het extra belangrijk om alles goed te documenteren. Maak foto’s van elke isolatielaag die je aanbrengt, bewaar verpakkingen van isolatiematerialen en leg alles vast wat later niet meer zichtbaar zal zijn.

3. Focus op de cruciale elementen voor EPB

Er zijn enkele elementen die bijzonder zwaar wegen in de EPB-beoordeling:

Isolatie

Zorg voor een hoge isolatiewaarde in:

Daken (minimaal R-waarde 4,5 m²K/W)
Muren (minimaal R-waarde 3 m²K/W)
Vloeren (minimaal R-waarde 3 m²K/W)
Ramen (maximale U-waarde 1,5 W/m²K)

Documenteer nauwkeurig welke isolatiematerialen je gebruikt, inclusief de dikte en R-waarde. Maak foto’s tijdens de plaatsing.

Luchtdichtheid

Een goede luchtdichtheid is cruciaal voor de EPB-score. Let op deze punten:

Zorg voor een ononderbroken luchtdichte schil
Gebruik speciale tapes en manchetten rond doorvoeren
Overweeg een vrijwillige blowerdoortest voor een betere EPB-score

Ventilatie

Elk nieuwbouwhuis moet voorzien zijn van een ventilatiesysteem. De ventilatiedebieten moeten voldoen aan de normen van de Vlaamse overheid:

Droge ruimtes (woonkamer, slaapkamer): toevoer van verse lucht
Natte ruimtes (badkamer, keuken, toilet): afvoer van vervuilde lucht
Zorg voor correcte ventilatieopeningen tussen ruimtes (bijvoorbeeld spleten onder binnendeuren)

Laat na installatie een ventilatieprestatieverslag opmaken door een erkend ventilatiebedrijf.

Hernieuwbare energie

Sinds 2018 moet elke nieuwbouwwoning een minimale hoeveelheid hernieuwbare energie opwekken. Je hebt hierbij verschillende opties:

Zonnepanelen
Zonneboiler
Warmtepomp
Aansluiting op een warmtenet
Biomassaketel of -kachel

4. Vermijd typische doe-het-zelf fouten

Als zelfbouwer is het belangrijk om deze veelvoorkomende fouten te vermijden:

Koudebruggen door onderbroken isolatie
Slecht uitgevoerde aansluitingen tussen verschillende bouwdelen
Onjuiste plaatsing van dampschermen
Onvoldoende luchtdichting rond ramen en deuren
Ontbrekende technische fiches van gebruikte materialen

Overweeg om voor kritieke onderdelen zoals luchtdichtheid of het plaatsen van complexe isolatie toch een professional in te schakelen. De meerkosten wegen vaak op tegen mogelijke boetes bij het niet behalen van de EPB-normen.

Na de bouw: de eigenlijke keuring

Als je alle stappen zorgvuldig hebt gevolgd, hoef je de eigenlijke keuring niet te vrezen. Je EPB-verslaggever zal:

Een laatste controle uitvoeren
Alle verzamelde gegevens invoeren in de EPB-software
De EPB-aangifte opstellen
Deze aangifte indienen bij de Vlaamse overheid

Na goedkeuring ontvang je een EPB-certificaat dat aantoont dat je woning voldoet aan de energienormen.

Wat als je de EPB-eisen niet haalt?

Als je woning niet voldoet aan de EPB-eisen, kan de Vlaamse overheid een administratieve boete opleggen. Deze boete wordt berekend op basis van het verschil tussen het behaalde E-peil en het vereiste E-peil, en kan snel oplopen tot duizenden euro’s.

Bij doe-het-zelf projecten is het daarom extra belangrijk om regelmatig met je EPB-verslaggever te overleggen en tijdig bij te sturen waar nodig.

Conclusie

Een EPB-keuring hoeft geen stress te veroorzaken, zelfs niet voor doe-het-zelvers. Met een goede voorbereiding, de juiste documentatie en aandacht voor de kritieke punten kun je met vertrouwen de keuring tegemoet zien. Begin op tijd, werk nauwkeurig, documenteer alles en schakel een goede EPB-verslaggever in die je door het proces begeleidt.

Met deze tips sta je als doe-het-zelver sterker in je schoenen en kun je niet alleen een geslaagde EPB-keuring verwachten, maar ook genieten van een energiezuinige woning die klaar is voor de toekomst!